Od 1 stycznia 2021 roku obowiązuje nowa zasada dotycząca umów o dzieło. Tego typu umowę, która nie stanowi tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, trzeba zgłosić do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jest to uregulowane w nowelizacji specustawy w sprawie COVID-19, która zmieniła przepisy w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych.

Nowy obowiązek dotyczy umów o dzieło zawartych po 1 stycznia 2021 roku. Nawet jeśli prace, które zostały uregulowane umową, są wykonywane nadal w 2021, ale umowa została podpisana w zeszłym roku, to obowiązku zgłoszenia nie ma.

Jak zgłosić umowę o dzieło?

Zgodnie z zapisami ustawy systemowej płatnik składek albo osoba fizyczna, która zleca wykonanie dzieła musi poinformować ZUS o zawarciu takiej umowy. Ma na to 7 dni od jej zawarcia (licząc od kolejnego dnia, a gdy termin zgłoszenia będzie przypadał w dzień wolny od pracy, to wydłuża się on na najbliższy dzień roboczy).

Z obowiązku zgłoszenia są zwolnieni tylko ci zamawiający, którzy zawierają umowę z osobą, która aktualnie nie pozostaje w stosunku pracy albo gdy w ramach takiej umowy nie wykonuje pracy na rzecz podmiotu, z którym utrzymuje ten stosunek pracy.

Warto także pamiętać, że samo wypełnienie formularza nie powoduje, że wykonawca dzieła musi być zgłoszony do ubezpieczeń społecznych albo ubezpieczenia zdrowotnego.

Gdzie znaleźć formularz, na którym trzeba zgłosić umowę o dzieło? Jest to formularz RUD, który stanowi 24-ty załącznik do rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dn. 20 grudnia 2020 r. w sprawie określania wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń itd.

Formularz RUD można bez problemu znaleźć na Platformie Usług Elektronicznych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w wersji elektronicznej.

Dlaczego trzeba zgłaszać umowę o dzieło?

Twórcy tego pomysłu twierdzą, że zgłaszanie umów o dzieło służy celom statystycznym, ale też takim, aby wykonawcy dzieł mogli być objęci pomocą w ramach tarcz antykryzysowych.

Prowadzenie rejestru umożliwia także weryfikację tego, czy umowy o dzieło nie są w praktyce umowami zlecenie, ale te pierwsze zostały zawarte tylko po to, aby uniknąć obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Jak organy kontroli będą to weryfikować? W zgłoszeniu trzeba bowiem wskazać nie tylko dane wykonawcy umowy, ale też jej przedmiot.

Jeśli więc będzie z niego wynikać, że obowiązki wykonawcy nie mają prowadzić do oddania autorskiego przedmiotu, który może być dziełem (np. artykułu, programu komputerowego czy grafiki), to ZUS może nakazać zmianę formy umowy, aby była bardziej adekwatna.

Jak wypełnić formularz RUD?

Formularz RUD składa się z dwóch stron – na jednej wpisuje się dane zamawiającego (NIP, REGON, PESEL, dane osobowe o adres), a na drugiej dane wykonawcy dzieła (PESEL, numer dowodu osobistego, dane osobowe, adres). W trzeciej części należy wskazać informację o zawartej umowie – datę jej zawarcia, datę rozpoczęcia i zakończenia wykonywania dzieła, przedmiot umowy oraz liczbę podpisanych umów. Ostatnia sekcja to oświadczenie, że podane informacje są zgodne z prawdą.

Formularz można wysłać do ZUS w formie papierowej albo drogą elektroniczną.